Trải nghiệm Lễ hội Nhảy Tết độc đáo khi du lịch Sapa

Dưới đây chúng tôi xin điểm qua một số lễ hội đặc sắc, phổ biến ở Sapa.

Lễ Tết nhảy

Lễ Tết Nhảy là một lễ hội vô cùng quan trọng tại Sapa, đặc biệt được người Dao đỏ ở bản Tả Van tổ chức rất công phu. Trước ngày lễ, các thanh niên nam sẽ luyện tập các điệu nhảy, trong khi các thiếu nữ chuẩn bị nhuộm chàm và thêu áo mới. Lễ thường diễn ra tại nhà trưởng họ, với sự giúp đỡ nhiệt tình của các thành viên trong dòng họ để chuẩn bị. Bàn thờ tổ tiên “Chụ chông” được đặt ở gian giữa, hướng về phía bếp chính, trang trí bằng nhiều hoa văn truyền thống. Cửa bàn thờ được dán tranh cắt giấy biểu tượng như mào gà trống và Tam Thanh, phần nóc bàn thờ phía trước có hoa văn “Mặt trời” màu đỏ rực rỡ. Hai bên bàn thờ dán câu đối trên giấy hồng điều với lời cầu mong “Người yên vật thịnh” và “Uống nước nhớ nguồn”.

Lễ Tết Nhảy thường được tổ chức vào mùng một hoặc mùng hai Tết tùy theo từng dòng họ. Vào ngày lễ, nam giới phụ trách lễ sẽ tham gia nhảy đồng, được gọi là “sài cỏ”. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể làm “sài cỏ”; những người không làm được sẽ phụ trách bếp và các công việc hỗ trợ khác.

Trước bàn thờ tổ tiên, thầy cúng chính “Chói peng pi” sẽ nghiêm trang điều khiển những người mới học nhảy lắc và rung toàn thân. “Chói peng pi” nhảy trước, tiếp theo là các “sài cỏ”. Trong khi nhảy, họ vừa múa vừa đọc bài khấn trình bày ý nghĩa của lễ Tết Nhảy với tổ tiên. Thầy cúng còn thổi tù và, rồi ra giữa sân dùng sừng trâu hướng về bốn phương tám hướng, rúc ba hồi gọi các chư thần thượng giới xuống dự lễ.

Sau lễ trình báo với tổ tiên, thầy cúng cùng các phụ lễ sẽ thực hiện 14 điệu nhảy khác nhau. Trong đó, điệu “Plây Thiên Tả Vàng” thể hiện sự cúi đầu, hai bàn tay xòe ra chỉ xuống đất, chào đón các vị thần thượng giới; điệu nhảy theo kiểu cò bay “Pê họ”; điệu chào bố mẹ đã khuất bằng cách nhảy một chân, ngón tay trỏ bên phải chỉ ngược chiều với nhịp chân; điệu chào sư phụ với hai tay đặt lên đùi khi nhảy một chân; điệu mời tiên nữ với động tác uyển chuyển, mềm mại, hai cánh tay múa như cánh hạc bay... Các điệu nhảy còn có tác dụng mở đường, xua đuổi tà ma, đòi hỏi người nhảy phải thể hiện sự mạnh mẽ, hùng dũng, và luôn nhảy lò cò một chân.

Lễ Tết Nhảy kéo dài từ cuối giờ Thìn đến giờ Dậu, bao gồm tổng hợp nhiều loại hình nghệ thuật dân gian. Đây không chỉ là dịp để kể lại sự tích dòng họ, tôn vinh công lao tổ tiên mà còn là nghệ thuật tạo hình qua các loại tranh cắt giấy, tranh tượng thờ, điêu khắc tượng gỗ… thể hiện sinh hoạt Tết đặc sắc của người Dao đỏ bản Tả Van.